Cập nhật quy định về BHXH, thuế TNCN, công đoàn có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 (Phần 1)

Từ ngày 01/07/2025, hàng loạt quy định mới chính thức có hiệu lực, đánh dấu những thay đổi quan trọng trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội. Những điều chỉnh này không chỉ phản ánh nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, mà còn tác động trực tiếp đến quyền lợi, nghĩa vụ cũng như thói quen của người dân và doanh nghiệp. Việc cập nhật kịp thời và hiểu rõ các quy định mới là điều cần thiết để mỗi cá nhân, tổ chức chủ động thích ứng và thực hiện đúng pháp luật trong giai đoạn mới.

Trong bài viết này, Gia Luật xin gửi đến Quý khách hàng nội dung cập nhật về chính sách lao động, bảo hiểm, thuế TNCN, công đoàn thay đổi từ 01/07/2025 như sau:

1. Thực hiện sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế

Khoản 2 Điều 38 Thông tư 86/2024/TT-BTC ngày 23/12/2024 của Bộ Tài chính quy định về đăng ký thuế có quy định:

"2. Mã số thuế do cơ quan thuế cấp cho cá nhân, hộ gia đình, hộ kinh doanh được thực hiện đến hết ngày 30/6/2025. Kể từ ngày 01/7/2025, người nộp thuế, cơ quan quản lý thuế, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến việc sử dụng mã số thuế theo quy định tại Điều 35 Luật Quản lý thuế thực hiện sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế."

2. Thay đổi quy định về hưởng BHXH 1 lần

Theo quy định tại khoản 1 Điều 70 Luật BHXH 2024, người lao động đã chấm dứt tham gia bảo hiểm xã hội mà có đề nghị thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

"a) Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội.

Trường hợp người lao động không hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì có thể lựa chọn hưởng trợ cấp hằng tháng theo quy định tại Điều 23 của Luật này;

b) Ra nước ngoài để định cư;

c) Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS;

d) Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng;

đ) Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm;

e) Trường hợp quy định tại các điểm d, đ và e khoản 1 Điều 2 của Luật này khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và không đủ điều kiện để hưởng lương hưu."

Trước ngày 01/07/2025, theo khoản 1 Điều 60 Luật BHXH 2014 và Điều 8 Nghị định 115/2015/NĐ-CP, một trong các trường hợp được hưởng BHXH 1 lần là người lao động sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội.

Từ ngày 01/07/2025, người lao động mới tham gia BHXH sẽ không thể rút BHXH 1 lần sau 1 năm nghỉ việc như trước.

Ghi chú: Theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 70 Luật BHXH 2024, những ai đã tham gia BHXH trước khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực (trước 01/07/2025), sau khi nghỉ việc 12 tháng liên tục, không tiếp tục đóng BHXH bắt buộc hay tự nguyện, và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì vẫn được rút BHXH 1 lần nếu có yêu cầu.

3. Lao động nữ điều trị vô sinh được hưởng chế độ thai sản:

Căn cứ quy định tại khoản 5 Điều 50 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 về đối tượng và điều kiện hưởng chế độ thai sản, lao động nữ sinh con được hưởng chế độ thai sản nếu đã đóng BHXH bắt buộc 06 tháng trở lên trong vòng 24 tháng liền kề trước khi sinh con đối với trường hợp phải nghỉ việc để điều trị vô sinh.

4. Tăng khoảng thời gian thực hiện quyền nghỉ thai sản cho lao động nam

Theo quy định tại khoản 2 Điều 53 Luật BHXH 2024, lao động nam đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc khi vợ sinh con được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản với thời gian như sau:

"a) 05 ngày làm việc;

b) 07 ngày làm việc khi vợ sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi;

c) Trường hợp vợ sinh đôi thì được nghỉ 10 ngày làm việc. Trường hợp sinh ba trở lên thì được nghỉ thêm 03 ngày làm việc cho mỗi con tính từ con thứ ba trở đi;

d) Trường hợp vợ sinh đôi phải phẫu thuật thì được nghỉ 14 ngày làm việc. Trường hợp sinh ba trở lên phải phẫu thuật thì được nghỉ thêm 03 ngày làm việc cho mỗi con tính từ con thứ ba trở đi."

Về khoảng thời gian được nghỉ việc hưởng chế độ:

- Theo quy định tại khoản 2 Điều 34 Luật BHXH 2014, thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản của lao động nam được tính trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con.

- Theo quy định tại khoản 3 Điều 53 Luật BHXH 2024, ngày bắt đầu nghỉ việc hưởng chế độ thai sản của lao động nam phải trong khoảng thời gian 60 ngày kể từ ngày vợ sinh con, trường hợp người lao động nghỉ nhiều lần thì ngày bắt đầu nghỉ việc của lần cuối cùng phải trong khoảng thời gian 60 ngày đầu kể từ ngày vợ sinh con và tổng thời gian nghỉ việc hưởng chế độ thai sản không quá thời gian quy định tại khoản 2 Điều 53.

5. Quy định về mức tham chiếu thay cho mức lương cơ sở

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã quy định mức tham chiếu thay cho mức lương cơ sở dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ BHXH từ ngày 01/07/2025, cụ thể:

"Điều 7. Mức tham chiếu

1. Mức tham chiếu là mức tiền do Chính phủ quyết định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội quy định trong Luật này.

2. Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm xã hội."

Khoản 13 Điều 141 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có quy định như sau: "Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại Luật này bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó."

Ghi chú: Hiện nay, theo quy định tại Điều 3 Nghị định 73/2024/NĐ-CP, mức lương cơ sở đang được áp dụng là 2.340.000 đồng/tháng.

6. Thay đổi số năm đóng BHXH hưởng lương hưu

Căn cứ theo quy định tại Điều 64 và Điều 98 Luật BHXH 2024 thì từ ngày 01/07/2025, người lao động đóng BHXH từ đủ 15 năm trở lên sẽ được hưởng lương hưu khi đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định.

(theo quy định tại Luật BHXH 2014 là từ đủ 20 năm)

7. Thay đổi cách tính lương hưu cho lao động nam

Khoản 1 Điều 66 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 quy định:

"1. Mức lương hưu hằng tháng của đối tượng đủ điều kiện quy định tại Điều 64 của Luật này được tính như sau:

a) Đối với lao động nữ bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 72 của Luật này tương ứng 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%;

b) Đối với lao động nam bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 72 của Luật này tương ứng 20 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Trường hợp lao động nam có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, mức lương hưu hằng tháng bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội quy định tại Điều 72 của Luật này tương ứng 15 năm đóng bảo hiểm xã hội, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 1%."

Như vậy, Luật Bảo hiểm xã hội 2024 đã bổ sung thêm trường hợp tính lương hưu đối với lao động nam có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm.

Xem thêm: Cập nhật quy định về BHXH, thuế TNCN, công đoàn có hiệu lực từ ngày 01/7/2025 (Phần 2)